بتن اکسپوز چیست؟ +مشخصات فنی، کاربرد مزایا و معایب

ترکیباتی که بر پایه سیمان ساخته می­‌شدند، در ابتدا تنها یک ماده مستحکم برای ساخت پی ساختمان به حساب می­‌آمدند؛ اما با گذشت زمان، این ترکیبات به تمام گوشه و کنارهای صنعت ساختمان­‌سازی و حتی طراحی داخلی نفوذ کرده است. محصولاتی نظیر میکروسمنت، در پوشش سطوح داخلی منزل و کمک به طراحان داخلی برای ایجاد سطوح متنوع و جذاب کمک بسیاری کردند اما کار به همین‌جا ختم نمی­‌شود.

در این مقاله، قصد داریم به معرفی بتن اکسپوز که یکی دیگر از ترکیبات پایه سیمانی دنیای ساختمان است بپردازیم و ببینیم بتن اکسپوز چیست که تمام صنعت ساختمان را دچار تغییر کرده است.

بتن اکسپوز چیست؟

بهترین راه برای پاسخ به سوال «بتن اکسپوز چیست»، شناخت عناصر سازنده آن است. ترکیب اولیه این ماده را سیمان، آب و دانه­‌های ماسه تشکیل می­دهد. همواره برای تقویت خواص این ترکیب (که همان بتن است) مواد افزودنی خاصی نیز به آن اضافه می­‌شود. الیاف پلیمری مانند پلی‌­پروپیلن و روغن‌­های روان­‌کننده مهم‌­ترین افزودنی­‌های بتن اکسپوز به شمار می‌­آیند. خاصیت اصلی بتن اکسپوز، مقاومت بالای آن در برابر عوامل محیطی نظیر نیروی باد و نوسانات دماست. در واقع بتن اکسپوز را می­‌توانیم نوعی از بتن بدانیم که برای طراحی نمای ساحتمان بهینه­‌سازی شده است. البته کاربرد این محصول صرفا محدود به نمای خارجی نیست و کاربردهای متنوعی در دنیای امروز دارد که در بخش بعدی به این کاربردها خواهیم پرداخت.

مشخصات فنی بتن اکسپوز

با بررسی برخی مشخصات فنی، احتمالا متوجه خواهیم که شد بتن اکسپوز چیست و چرا این اندازه طرفدار دارد. اگرچه این مدل بتن بر اساس نوع کاربری خود می‌­تواند خواص متفاوتی را به خود بگیرد، اما در این قسمت، قصد داریم به صورت حدودی به مشخصات فنی بتن اکسپوز اشاره کنیم. برخی از مهم­ترین مشخصات مهندسی این نوع بتن را می‌­توانید در جدول زیر مشاهده کنید:

کاربرد بتن اکسپوز

در بخش زیر می‌توانید بری از مهم‌ترین کاربردهای بتن اکسپوز را مطالعه کنید.

ساخت اشیای کوچک

برخی اشیا دکوری مانند گلدان و مجسمه‌­های کوچک، مبلمان و نیمکت‌­های موجود در فضاهای سبز، از بتن اکسپوز تولید می­‌شوند. این اشیا مقاومت بیشتری در برابر ضربه دارند و با گذشت زمان، دیرتر دچار فرسایش می‌­شوند.

نمای خارجی ساختمان

یکی از مهم­ترین کاربردهای بتن اکسپوز، استفاده برای نمای ساختمان است. این نوع بتن با مقاومت و دوام بیشتر، مدت طولانی­‌تری به شکل اولیه باقی می­‌ماند. هم­چنین تنوع طرح و سهولت استفاده نیز باعث شده تا از بتن اکسپوز برای نمای ساختمان استقبال خوبی به عمل بیاید.

پوشش مناسب برای فضاهای داخلی

از بتن اکسپوز برای پوشش‌­دهی دیوارهای داخل منزل نیز استفاده می­شود زیرا این ماده دارای طرح­های متنوع و هم­چنین خاصیت عایق در برابر صدا و حرارت می‌­باشد.

طراحی فضاهای شهری

بتن اکسپوز در فضاهای شهری کاربردهای بسیاری دارد. دیواره­‌های اغلب پل­‌های درون شهری با بتن اکسپوز پوشش داده می­‌شوند. کف­سازی بسیاری از پیاده‌­روها، با قطعات مربعی شکل و بزرگ بتن اکسپوز اجرا می­‌گردد. این ماده هم­چنین در ساخت جدول­‌های حاشیه خیابان و نیوجرسی­‌های وسط بزرگراه‌­ها نیز کاربردی است.

مزایای بتن اکسپوز

همانطور که در ابتدا گفته شد، بتن اکسپوز امروزه توانسته است هنر معماری را دگرگون کند، در ادامه قصد داریم تا به مهم‌ترین مزایای بتن اکسپوز بپردازیم.

مقاومت

بتن نماد مقاومت در بین مصالح ساختمانی است. بتن اکسپوز هم با مقاومت بالا در برابر ضربه، فشار و عوامل مختلف محیطی، یکی از مقاوم‌­ترین و بادوام‌­ترین انتخاب­‌های سازندگان می‌­باشد. مقاومت کلی بتن اکسپوز، تا دو برابر بتن معمولی اندازه‌­گیری شده است.

خاصیت عایق صدا، حرارت و رطوبت

با توجه به اینکه بتن اکسپوز دارای کمترین میزان تخلخل بوده و به همین دلیل، خاصیت عایق در برابر صوت و گرما دارد. هم­چنین، بتن‌­های اکسپوز آب­‌بند نیز وجود دارند که در برابر رطوبت مقاوم هستند و از آن‌ها برای ساخت وان یا استخر نیز استفاده می‌­شود. 

وزن کم

بتن اکسپوز وزن مناسبی دارد؛ بنابراین، استفاده از آن در نمای خارجی یا داخلی منجر به افزایش وزن سازه یا اعمال بار اضافی به آن نخواهد شد.

تنوع طرح

با اعمال تغییرات کوچکی در ترکیبات سازنده بتن، می­توان طیف رنگی میان خاکستری تیره تا خاکستری روشن را تولید کرد و به این وسیله، طرح­‌های مختلفی از بتن اکسپوز تولید نمود تا جلوه بهتری به نمای ساختمان ببخشند.

قابلیت ترمیم

بتن اکسپوز دوام بسیار بالایی دارد اما در صورت بروز هر نوع آسیب برای این ماده، می­توان آن را ترمیم نمود و نیازی به اجرای مجدد بتن نخواهد بود.

قابلیت شست‌­وشو

با توجه به آب­‌گریزی بالای این نوع بتن، شست­‌وشوی آن با پاک­‌کننده‌­های ساده نیز ممکن است. این قابلیت، سهولت استفاده از این مصالح ساختمانی را افزایش می­‌دهد.

صرفه اقتصادی

استفاده از بتن‌­های اکسپوز پیش­‌ساخته، علاوه بر افزایش مقاومت و دوام سطح، بسیار ساده و مقرون به صرفه است. به همین دلیل، این مدل بتن یک انتخاب بسیار هوشمندانه برای طراحان ساختمان می­‌باشد.

معایب بتن اکسپوز

تنها نقطه ضعف بتن اکسپوز، تنوع رنگی اندک آن می‌­باشد. اگر چه امروزه بتن‌­های رنگی نیز در بازار وجود دارد، اما استفاده از آن هنوز چندان شایع نیست و به همین دلیل، ضعف در تنوع رنگی را می­توانیم به این مدل بتن وارد بدانیم. این در حالی است که انواع دیگری از بتن نظیر میکروسمنت‌­ها وجود دارند که با تنوع رنگی بالا، کاربرد بیشتری در طراحی داخلی منزل دارند.

اگر از طرفداران بتن رنگی هستید، مطالعه مقاله بتن اکسپوز رنگی به شما پیشنهاد می‌شود.

انواع بتن اکسپوز

تقسیم­‌بندی­‌های متعددی برای بتن اکسپوز وجود دارد که در اینجا به چند دسته­‌بندی اشاره می­‌کنیم:

بتن اکسپوز پیش‌­ساخته

در این حالت، بتن در کارگاه با قالب­‌هایی در اندازه و ابعاد مشخص تولید می­‌شود و برای اجرا، به محل مورد نظر منتقل می­‌گردد. مزیت این نحوه اجرا، هزینه پایین‌­تر و صرفه­‌جویی قابل توجه در زمان است؛ به این صورت که شما می­‌توانید قطعات بتنی را بدون صرف زمان خاصی سفارش داده و نصب کنید.

بتن اکسپوز اجرا در محل

در پروژه‌­های بزرگ یا در حالتی که ابعاد بتن مدنظر مجری با هیچ یک از قالب­‌های تولیدی کارگاه تناسب نداشته باشد، بتن اکسپوز را در محل پروژه تولید کرده و اجرا می­‌کنند. مزیت اصلی این روش، تولید بتن در ابعاد و مشخصه‌­های دلخواه مجری طرح است.

• Sb-1: این مدل، دارای خواص ظاهری ضعیف و خواص مقاومتی قابل قبول است. از این مدل برای استفاده در زیرزمین­‌ها یا اماکنی که ظاهر کار اولویت چندانی ندارد استفاده می­‌شود.
• Sb-2: از این مدل برای طراحی پلکان‌­ها یا دیوارهای حائل بهره برده می­شود.
• Sb-3: مدل بتن مورد استفاده برای نماهای ساختمانی، sb-3 است که دارای الزامات خاصی بوده و دوام بالاتری دارد.
• Sb-4: برای موارد ویژه­ای که نیاز به استفاده از بالاترین کیفیت بتن اکسپوز باشد، از این بتن استفاده می‌شود.

همچنین بتن‌های اکسپوز طرح‌دار، ساده و صیقلی، متخلخل و رنگی، پرطرفدارترین انواع بتن اکسپوز به لحاظ ظاهری هستند.

روش ساخت بتن اکسپوز

برای ساخت 1 متر مکعب بتن اکسپوز، حدود 660 کیلوگرم سیمان نیاز است. روش ساخت این نوع بتن، تقریبا مشابه با بتن معمولی است؛ اما افزودنی‌­های بیشتری به ترکیب اضافه می­‌شود. افزودنی­‌هایی نظیر روان­‌کننده­‌ها و الیاف مختلف پلیمری که دوام، مقاومت و خواصی نظیر خاصیت عایق را در این نوع بتن تقویت می‌­کنند.

نکته دیگر در ساخت این مدل بتن، هواگیری و از بین بردن تخلخل­‌های ماده به صورت کامل است. برای این کار، اغلب از دستگاه­‌های ویبره یا ویبراتور استفاده می‌­شود که با ایحاد لرزش در مخلوط تر بتن، هوای موجود در آن را خارج می­‌کند. خارج کردن هوای بتن، پایداری آن را به طرز قابل توجهی افزایش می‌­دهد.

کاربرد بتن اکسپوز در نمای ساختمان

یکی از مهم‌ترین کاربردهای بتن اکسپوز ، استفاده در نمای ساختمان‌ها است. این ماده به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود مانند مقاومت بالا در برابر شرایط آب و هوایی نامساعد، دوام طولانی، و ظاهری مدرن و زیبا، به یکی از پرطرفدارترین مصالح برای نمای ساختمان‌ها تبدیل شده است. بتن اکسپوز به دلیل مقاومت بسیار خوب خود در برابر باد، باران، نور خورشید و نوسانات دمایی، گزینه‌ای ایده‌آل برای مناطق با شرایط آب و هوایی سخت و تغییرات فصلی شدید است.

بتن اکسپوز به دلیل ماندگاری و دوام طولانی، انتخابی اقتصادی و کم‌هزینه برای نمای ساختمان‌ها است. ظاهر ساده و مدرن آن به معماران امکان طراحی نماهای منحصربه‌فرد را می‌دهد. همچنین، تنوع در طراحی و رنگ‌های مختلف آن، کاربرد بتن اکسپوز را در ساختمان‌های مدرن بسیار محبوب کرده و علاوه بر مقاومت بالا، جلوه‌ای لوکس و مینیمال به نما می‌بخشد.

فواید بتن اکسپوز در نمای ساختمان

بتن اکسپوز طیف وسیعی از کاربردهای ممکن را هم در خارج و هم در داخل ساختمان ارائه می‌دهد. زمانی که صحبت از طراحی نما ساختمان به میان می‌آید، این نوع بتن‌ها می‌توانند یک معماری ایده‌آل را بر روی ساختمان‌ها پیاده کنند. بافت صاف این بتن‌ها و ظاهر چشمگیر آن‌ها به ساختمان‌ها نمایی مدرن و امروزی می‌بخشند.

از مزایای منحصر به فرد بتن اکسپوز می‌توان به امکان ایجاد یک نمای ساختمانی یکنواخت اشاره کرد. بتن اکسپوز علاوه بر اینکه در فضای باز قابل استفاده است، در داخل ساختمان نیز برای زیبایی یکپارچه و مدرن استفاده می‌شود. دیوارهای بتنی به اتاق‌ها جذابیت منحصر به فردی می‌بخشند و می‌توانند با سطوح یا رنگ‌های مختلف نیز ترکیب شوند.

این سطوح دیواری فضایی مینیمالیستی و معاصر ایجاد می‌کنند که برای خانه‌های مدرد، دفاتر یا مناطق عمومی نیز ایده‌آل هستند. برخی از معماران از این نوع بتن‌ها برای پوشش بدون درز دیوار و کف نیز استفاده می‌کنند که روشی آسان و البته مدرن محسوب می‌شود. به طور کلی بتن‌های اکسپوز طراحی‌های خلاقانه‌ای برای نمای ساختمان ایجاد می‌کنند.

کاربرد بتن اکسپوز در دکوراسیون داخلی

علاوه بر ظاهری مدرن و صنعتی، در عین حال گرم و زیبا است. استفاده از این ماده در دیوارهای داخلی به‌ویژه در فضاهای بزرگ و باز مانند سالن‌های پذیرایی، لابی هتل‌ها و دفاتر اداری، حس خاصی از شکوه و استحکام را به محیط القا می‌کند.

بتن اکسپوز در دیوارهای داخلی می‌تواند به عنوان یک عایق صوتی و حرارتی نیز عمل کند. به دلیل تخلخل کم این نوع بتن، انتقال صدا و حرارت به حداقل می‌رسد، که این امر آن را به گزینه‌ای مناسب برای استفاده در منازل مسکونی و حتی محیط‌های کاری تبدیل می‌کند. یکی دیگر از مزایای استفاده از بتن اکسپوز در دکوراسیون داخلی، انعطاف‌پذیری بالای آن در ترکیب با سایر مواد مانند چوب، شیشه و فلز است. این ماده می‌تواند به راحتی با دیگر متریال‌های ساختمانی هماهنگ شود و طراحی‌های متنوع و خلاقانه‌ای را ایجاد کند.

بتن اکسپوز همچنین در ساخت کف‌پوش‌های داخلی و حتی در طراحی مبلمان و اشیای دکوری نیز به کار می‌رود. برای مثال، کانترهای آشپزخانه، میزهای غذاخوری، و حتی صندلی‌های ساخته شده از بتن اکسپوز به دلیل ظاهر زیبا، دوام و مقاومت بالا، روز به روز محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند. علاوه بر این، سطح صاف و صیقلی بتن اکسپوز قابلیت رنگ‌پذیری و ایجاد طرح‌های متنوع را دارد که به طراحان داخلی این امکان را می‌دهد که با خلاقیت بیشتری از آن در طراحی‌های خود استفاده کنند.

تعمیر بتن اکسپوز در نمای ساختمان

به هنگام خرید بتن اکسپوز باید به تعمیرات آن نیز فکر کنید؛ بحث بازسازی و تعمیر این محصولات ساختمانی امری بسیار مهم است. تعمیرات بتن اکسپوز به گونه‌ای انجام می‌شود که به طبیعت آسیبی وارد نشود و فرسودگی موجود در این بتن‌ها از بین برود. بهترین روش بازسازی یا تعمیر این بتن‌ها تغییر فولادهایی است که تحت پوشش نازک این بتن‌ها واقع شده‌اند.

قیمت بتن اکسپوز

قیمت بتن اکسپوز یکی از عواملی است که بسیاری از سازندگان و طراحان در هنگام انتخاب این ماده به آن توجه می‌کنند. چندین عامل می‌تواند بر قیمت نهایی بتن اکسپوز تاثیر بگذارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

1. نوع بتن اکسپوز

بتن اکسپوز به دو شکل پیش‌ساخته و اجرا در محل ارائه می‌شود. بتن پیش‌ساخته، همان‌طور که از نامش پیداست، در کارگاه‌های مخصوص تولید شده و به محل پروژه منتقل می‌شود. این نوع بتن به دلیل آماده بودن، هزینه کمتری دارد و فرآیند نصب آن سریع‌تر است. در مقابل، بتن اکسپوزی که در محل پروژه ساخته و اجرا می‌شود، هزینه بیشتری دارد زیرا در هنگام اجرا نیاز به نیروی کار و زمان بیشتری دارد.

2. مواد اولیه

کیفیت سیمان، ماسه و دیگر افزودنی‌های مورد استفاده در ساخت بتن اکسپوز می‌تواند به طور مستقیم بر قیمت آن تاثیر بگذارد. بتن‌هایی که دارای الیاف پلیمری و روان‌کننده‌های با کیفیت بالاتر هستند، قیمت بیشتری خواهند داشت. همچنین، بتن‌های اکسپوز یا دارای طرح‌های خاص نیز گران‌تر هستند.

3. ضخامت و حجم بتن

هرچه ضخامت و حجم بتن مورد استفاده بیشتر باشد، قیمت نهایی بالاتر خواهد بود. برای مثال، بتن‌هایی که در نمای خارجی ساختمان به کار می‌روند معمولاً نیاز به ضخامت بیشتری دارند و همین امر باعث افزایش هزینه می‌شود.

4. هزینه نصب

نصب و اجرای بتن اکسپوز نیز هزینه‌هایی دارد که بسته به پیچیدگی طرح و محل اجرا ممکن است متفاوت باشد. به‌ویژه در پروژه‌های بزرگ و ساختمان‌های بلند، نصب بتن اکسپوز نیازمند نیروی کار متخصص و ابزارهای خاص است که این امر می‌تواند بر هزینه نهایی تاثیر بگذارد.

به طور کلی، اگرچه قیمت بتن اکسپوز ممکن است در ابتدا کمی بالا به نظر برسد، اما با توجه به دوام و مقاومت بالای آن و هزینه‌های پایین نگهداری در طولانی‌مدت، این ماده به عنوان یک گزینه مقرون‌به‌صرفه در پروژه‌های ساختمانی و طراحی داخلی شناخته می‌شود.

تفاوت بتن معمولی با بتن اکسپوز چیست؟

بتن اکسپوز و بتن معمولی از نظر ترکیبات پایه‌ای بسیار شبیه به هم هستند، اما تفاوت‌های قابل توجهی در کاربرد، ویژگی‌ها و کیفیت آن‌ها وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

1. ظاهر و پرداخت نهایی

اولین و مهم‌ترین تفاوت بین بتن اکسپوز و بتن معمولی، ظاهر و کیفیت پرداخت نهایی آن‌ها است. بتن اکسپوز به دلیل استفاده در نمای ساختمان‌ها و طراحی داخلی، باید دارای سطحی صاف، صیقلی و بدون ترک و حفره باشد. در مقابل، بتن معمولی که عمدتاً برای سازه‌های زیرین و بخش‌های پنهان ساختمان به کار می‌رود، نیاز به پرداخت ظاهری خاصی ندارد.

2. مواد افزودنی

در بتن اکسپوز معمولاً از افزودنی‌هایی مانند الیاف پلیمری و روان‌کننده‌های خاص استفاده می‌شود که به بهبود خواصی از جمله مقاومت در برابر رطوبت، عایق‌بندی صوتی و حرارتی و افزایش دوام بتن کمک می‌کنند. این افزودنی‌ها در بتن معمولی به ندرت استفاده می‌شود و تمرکز بیشتر بر روی استحکام سازه‌ای است.

3. کاربرد

بتن معمولی بیشتر در بخش‌های زیرین و ساختاری ساختمان استفاده می‌شود، مانند فونداسیون، ستون‌ها و دیوارهای باربر، اما بتن اکسپوز به دلیل ظاهر زیبا و پرداخت دقیق، برای نماهای بیرونی و دیوارهای داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

4. مقاومت در برابر عوامل محیطی

بتن اکسپوز به دلیل استفاده در نما و محیط‌های خارجی، باید در برابر تغییرات دمایی، نور خورشید و رطوبت مقاومت بیشتری داشته باشد. در حالی که بتن معمولی به دلیل قرار گرفتن در داخل سازه یا زیر خاک، نیاز کمتری به این ویژگی‌ها دارد.

آیا بتن اکسپوز دچار فرسودگی می‌شود؟

بتن اکسپوز برخلاف سایر نماهای ساختمانی کمتر در معرض فرسودگی و خرابی قرار می‌گیرد اما به هر این نوع متریال نیز همانند سایر مصالح ساختمانی به تدریج ممکن است با آسیب‌هایی مواجه شود. به عبارت دیگر بتن‌های اکسپوز بعد از اینکه چندین دهه در معرض عناصر طبیعی یا غیرطبیعی قرار بگیرند، ممکن است ترک بخورند یا لایه لایه شوند.

در برخی موارد نیز شاید شما شاهد پوسته پوسته شدن آن‌ها باشید که همه این مسائل بعد از گذشت چندین سال استفاده طبیعی است. حتی متریالی که برای محیط‌های داخلی استفاده می‌شوند، همانند میکروسمنت نیز ممکن است با گذر زمان آسیب ببینند و شما شاهد خرابی آن‌ها باشید یا به تعمیر و بازسازی آن‌ها نیاز پیدا کنید.

توجه داشته باشید باید خیلی سریع به هر نوع فرسودگی یا آسیب‌های بافتی این نوع بتن‌ها توجه کنید؛ زیرا با بی‌توجهی این آسیب‌ها توسعه پیدا می‌کنند و ممکن است خرابی‌های بیشتری به بار آورند که غیرقابل جبران باشد. برای مثال رطوبتی که به این متریال‌ها وارد می‌شود، ممکن است نشت داخلی به همراه داشته باشد که دردسرهای زیادی برای رفع آن خواهید داشت.

نحوه ترمیم بتن اکسپوز

با وجود مقاومت بالای بتن اکسپوز، وارد شدن ضربات شدید یا گذشت زمان طولانی می‌­تواند به آن آسیب بزند. در چنین شرایطی، می­‌توان بتن را مورد ترمیم قرار داد. دشواری و هزینه اجرای ترمیم بستگی به میزان آسیب وارد شده به آن دارد.

در صورتی که سطح بتن به صورت جزئی دچار مشکل شده باشد، استفاده از موادی نظیر رزین­‌‌های خاص یا مورتارها توصیه می­‌شود تا سطح بتن دوباره به حالت قبلی برگردد؛ اما در صورتی که بتن به صورت عمقی آسیب دیده باشد، باید به تقویت سازه یا جای‌گذاری تجهیزات مهارکننده پرداخت.

توصیه می­شود پس از اجرای کامل بتن، از پوشش‌­دهنده­‌های محافظ برای افزایش دوام آن استفاده گردد. رنگ و رزین و پوشش‌­های پلیمری مخصوص از مهم­‌ترین پوشش­‌های محافظ بتن اکسپوز به شمار می‌­روند.

جمع‌­بندی

در این مقاله، به پاسخ به پرسش «بتن اکسپوز چیست» پرداختیم که یکی از مهم­‌ترین مصالح مورد استفاده در صنعت ساختمان است. این ماده با مقاومت بالا و وزن کم در کنار صرفه اقتصادی بالا، می­تواند یک انتخاب ایده­آل برای سازندگان بنا و طراحان داخلی باشد. کاربردهای بتن اکسپوز نه تنها در ساختمان­‌سازی، بلکه در ساخت المان­‌های شهری یا اکسسوری‌­های کوچک نیز بسیار کاربردی می‌­باشد.

پیمون با داشتن طیف وسیعی از انواع طرح های بتن اکسپوز آماده است تا شما در خرید بتن اکسپوز راهنمایی کند. برای دریافت مشاوره با کارشناسان پیمون تماس بگیرید.

سوالات پرتکرار